Τα νησιά το Ιονίου, όπως συμβαίνει παντού στην Ελλάδα, έχουν κι αυτά από έναν άγιο να τα προστατεύει.
Όλα εκτός από δυο έχουν Αγίους. Δυο έχουν την Παναγιά.
Η Ιθάκη την Παναγιά την Καθαριώτισσα (8 Σεπτεμβρίου) κι η δική μας η Λευκάδα την Παναγιά Φανερωμένη που γιορτάζει επίσημα τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος στο ομώνυμο μοναστήρι, αν και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Σηματοδοτεί την έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου η γιορτή Της και αποτελεί για τους Λευκαδίτες,
όπου κι αν βρίσκονται στη γη, παρηγοριά και δύναμη τους.
Αποτελεί μεγάλο προσκύνημα όμως και για τους επισκέπτες του νησιού, λόγω της μεγάλης ιστορίας που έχει το μοναστήρι.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν και το μοναδικό επισκέψιμο και επανδρωμένο μοναστήρι στη Λευκάδα.
Βρίσκεται σε μια μοναδικής ομορφιάς τοποθεσία, σε ένα καταπράσινο ύψωμα μόλις 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την πόλη της Λευκάδας, με εξαιρετική θέα στο Ιόνιο, τους ορεινούς όγκους της Ακαρνανίας και της Ηπείρου,
τις λιμνοθάλασσσες, τις αμμουδιές της Γύρας και την είσοδο του νησιού.
Ένας παραπάνω λόγος για να επισκεφτεί κανείς τον πανέμορφο αυτό τόπο.
Η ιστορία της περιοχής χάνεται πίσω στους αιώνες , στο 65 μ.Χ. και μπλέκει την χριστιανική πίστη με την αρχαιοελληνική καθώς,
λέει ο μύθος, σαν από θαύμα κατέρρευσε το ξόανο της θεάς Άρτεμις και από χώρος λατρείας της η περιοχή μετατράπηκε στον πρώτο «ευκτήριο οίκο» του νησιού.
Η εικόνα της Παναγίας φιλοτεχνήθηκε τον 5ο αι. στην Κωνσταντινούπολη από τον Ιερομόναχο και αγιογράφος Κάλλιστο που λέει η παράδοση ότι την βρήκε έτοιμη σχεδιασμένη από την ίδια την Παναγία κι εκείνος πρόσθεσε τα χρώματα κι απ΄αυτό το θαύμα,
πήρε το όνομα Φανερωμένη.
Η εικόνα ωστόσο αυτή κάηκε αργότερα σε πυρκαγιά.
Η νέα εικόνα που φιλοξενείται στη μονή είναι έργο του Βενιαμίμ Κοντράκη του 1887.
Το 1634 ιδρύθηκε ο πρώτος ναός στο χώρο από τον ιερέα Φίλιππο Σταματέλο από το χωριό Τσουκαλάδες.
Η Λευκάδα γνώρισε πολλούς κατακτητές και η Μονή της Φανερωμένης δεν έμεινε αλώβητη από αυτό.
Καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε αρκετές φορές και πήρε τη σημερινή της μορφή μετά το 1886.
Υμνήθηκε απ΄όλους τους Λευκαδίτες ποιητές, όπως τον Βαλαωρίτη, τον Σικελιανό κ.ά.
Υπήρξε επίσης τόπος συνάντησης των Φιλικών του νησιού κατά της διάρκεια της προεπαναστατικής περιόδου.
Στους χώρους του μοναστηριού, πέρα από το Καθολικό, τα κελιά και τους χώρους υποδοχής των προσκυνητών,
λειτουργεί σημαντική βιβλιοθήκη, Εκκλησιαστικό Μουσείο, πλούσιο σε κειμήλια από την Ι. Μονή και άλλους ναούς του νησιού,
καθώς και Ναυτικό Μουσείο, με ομοιώματα πλοίων, κατασκευής – δωρεάς του κ. Νικολάου Θάνου (Μορίνα).
Επίσης υπάρχει και μικρός ναΐσκος αφιερωμένος στο Άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη.
Η Παναγιά Φανερωμένη, είναι για τους Λευκαδίτες η Κυρά τους, η προστάτιδα και η παρηγοριά τους.